Οι κανόνες επιλεξιμότητας του ΕΣΠΑ 2014-2020

Δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 1822 Β/24-08-2015 η απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού υπ’ αρ. 81986/ΕΥΘΥ712 στην οποία περιλαμβάνονται οι “Εθνικοί κανόνες επιλεξιμότητας δαπανών για τα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014–2020 − Έλεγχοι νομιμότητας δημοσίων συμβάσεων συγχρηματοδοτούμενων πράξεων ΕΣΠΑ 2014−2020 από Αρχές Διαχείρισης και Ενδιάμεσους Φορείς – Διαδικασία ενστάσεων επί των αποτελεσμάτων αξιολόγησης πράξεων”.

Στο πρώτο μέρος της απόφασης προσδιορίζονται οι κανόνες επιλεξιμότητας των δαπανών των πράξεων που εντάσσονται στα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014−2020 και συγχρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και το Ταμείο Συνοχής, στο πλαίσιο του στόχου «Επενδύσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση». Τα Ταμεία παρέχουν υποστήριξη υπό τη μορφή: (α) επιχορηγήσεων, (β) επιστρεπτέας συνδρομής, (γ) βραβείων, (δ) μέσων χρηματοοικονομικής τεχνικής και (ε) συνδυασμού των ανωτέρω. Οι κανόνες επιλεξιμότητας της παρούσας απόφασης αφορούν μόνο σε πράξεις οι οποίες υποστηρίζονται υπό τη μορφή των (α) και (β) ανωτέρω.

Στο δεύτερο μέρος της απόφασης προσδιορίζονται οι λεπτομέρειες που αφορούν στον έλεγχο νομιμότητας των δημόσιων συμβάσεων που συγχρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014−2020 και διενεργούνται από τις Αρχές Διαχείρισης και τους Ενδιάμεσους Φορείς.

Στο τρίτο μέρος θεσπίζεται η δυνατότητα άσκησης ενδικοφανούς προσφυγής, το διοικητικό όργανο προς το οποίο αυτή θα ασκηθεί, καθώς και η προθεσμία άσκησής της από τους δυνητικούς δικαιούχους που συμμετέχουν στη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησης προτάσεων, στο πλαίσιο πρόσκλησης για την ένταξη πράξεων στο ΕΣΠΑ 2014−2020, κατά του πίνακα κατάταξης αξιολογημένων προτάσεων.

Όσον αφορά στους εθνικούς κανόνες επιλεξιμότητας δαπανών (πρώτο μέρος) καθορίζονται οι γενικοί κανόνες επιλεξιμότητας από τα Ταμεία, οι όροι συμμόρφωσης με το ενωσιακό και εθνικό δίκαιο, τα στοιχεία επιλεξιμότητας πράξεων βάσει γεωγραφικής θέσης, η περίοδος επιλεξιμότητας και η διάρκεια των πράξεων και ειδικότερα ζητήματα επιλεξιμότητας δαπανών που αφορούν σε επιχορηγήσεις και σε επιστρεπτέα συνδρομή.

Όσον αφορά στους ελέγχους νομιμότητας δημοσίων συμβάσεων και στη διαδικασία ενστάσεων επί των αποτελεσμάτων αξιολόγησης πράξεων (δεύτερο και τρίτο μέρος αντίστοιχα) καθορίζονται ο σκοπός και η έκταση ελέγχου, το πεδίο εφαρμογής και τα στάδια ελέγχου, οι διαδικασίες και προθεσμίες ελέγχου, καθώς και η διαδικασία υποβολής ένστασης κατά τη διαδικασία αξιολόγησης πράξεων.

Ενδιαφέρουσες είναι οι κάτωθι διατάξεις και ρυθμίσεις της παρούσας απόφασης:

• Στο άρθρο 2 ορίζεται ότι μία πράξη μπορεί να χρηματοδοτηθεί από ένα ή περισσότερα Ταμεία ή από ένα ή περισσότερα προγράμματα και από άλλα χρηματοδοτικά μέσα της Ένωσης, υπό τον όρο ότι η δαπάνη που περιλαμβάνεται σε αίτηση πληρωμής για επιστροφή από ένα Ταμείο δεν λαμβάνει υποστήριξη από άλλο Ταμείο ή χρηματοδοτικό μέσο της Ένωσης, ούτε χρηματοδοτείται από το ίδιο Ταμείο στο πλαίσιο άλλου προγράμματος ή και εθνικούς πόρους.
• Στο άρθρο 4 καθορίζονται όροι και προϋποθέσεις για την υλοποίηση πράξεων εκτός της αρχικώς προσδιορισμένης γεωγραφικής περιοχής ενός προγράμματος (αλλά εντός της Ένωσης).
• Στο άρθρο 5 ορίζεται η 31η Δεκεμβρίου 2023 ως η ημερομηνία λήξης της περιόδου επιλεξιμότητας δαπανών του ΕΣΠΑ 2014-2020.
• Στο άρθρο 36 ορίζεται ότι οι δαπάνες δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, είναι επιλέξιμες εφόσον ο δικαιούχος αναθέσει τη σύμβαση σύμφωνα με τα οριζόμενα στο θεσμικό του πλαίσιο και σε συμμόρφωση με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Οι δαπάνες δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, με εκτιμώμενη αξία της σύμβασης μεγαλύτερης από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ, χωρίς ΦΠΑ, είναι επιλέξιμες εφόσον ο δικαιούχος δημοσιεύει τις προκηρύξεις, προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος και αποφάσεις για τη διενέργεια ανάθεσης με διαπραγμάτευση (απευθείας ανάθεση) των δημοσίων συμβάσεων για διάστημα δέκα (10) τουλάχιστον ημερολογιακών ημερών, στην ιστοσελίδα του ή/και της οικείας διαχειριστικής αρχής ή του ενδιάμεσου φορέα, πέραν των προβλεπόμενων από τις κείμενες διατάξεις περί υποχρεωτικής δημοσιοποίησης. Οι δαπάνες δημοσίων συμβάσεων προμηθειών και υπηρεσιών, ανεξαρτήτως προϋπολογισμού αυτών, οι οποίες αφορούν εργασίες οι οποίες προέκυψαν μετά από τροποποίηση των όρων της αρχικής σύμβασης είναι επιλέξιμες υπό τον όρο ότι η τροποποίηση δεν είναι ουσιώδης (π.χ. μεταβολή των κύριων συνιστώντων στοιχείων, των τεχνικών προδιαγραφών, κατάργηση ομάδας εργασιών ή παραδοτέου, αύξηση ή μείωση του προϋπολογισμού μιας ομάδας εργασιών ή παραδοτέου της σύμβασης άνω του 10% του συνολικού αρχικού προϋπολογισμού της σύμβασης).
• Στο άρθρο 37 ορίζεται ότι το ποσό των Ταμείων που διατίθεται για τεχνική συνδρομή περιορίζεται στο 4% του συνολικού ποσού των πιστώσεων των Ταμείων που διατίθενται στα επιχειρησιακά προγράμματα για κάθε κατηγορία περιφέρειας.
• Στο άρθρο 40 ορίζεται ότι στις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων, η Διαχειριστική Αρχή / Ενδιάμεσος Φορέας δύναται να εφαρμόζει εγκεκριμένη μεθοδολογία εκτίμησης επικινδυνότητας για τον περιορισμό του αριθμού των ελέγχων συμβάσεων αναλόγως του προϋπολογισμού τους. Η μεθοδολογία αυτή καθώς και λεπτομέρειες εφαρμογής της καθορίζονται σε συνεργασία με την Εθνική Αρχή Συντονισμού.