Νέος νόμος για τη διαχείριση του ΕΣΠΑ 2014-2020

Δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α 265/23.12.2014 ο νόμος 4314/14 «Α) Για τη διαχείριση, τον έλεγχο και την εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2014−2020, Β) Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2012/17 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13^ης Ιουνίου 2012 (ΕΕ L 156/16.6.2012) στο ελληνικό δίκαιο, τροποποίηση του ν. 3419/2005 (Α 297) και άλλες διατάξεις».

Στο Μέρος Ι του νόμου θεσπίζονται οι κανόνες που διέπουν το συντονισμό, τη διαχείριση, τον έλεγχο και την εφαρμογή των αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2014−2020 (νέο ΕΣΠΑ – ΣΕΣ): Αρχές Διαχείρισης, Πιστοποίησης και Ελέγχου, κατανομή αρμοδιοτήτων, ορισμός ελέγχων, Ενδιάμεσοι Φορείς, Εθνική Αρχή Συντονισμού, εξειδίκευση Ε.Π., Επιτροπές Παρακολούθησης ΕΣΠΑ και Ε.Π., χρηματοδοτήσεις και πληρωμές, διαδικασίες επιτάχυνσης της εκτέλεσης υλοποίησης των πράξεων, μέτρα περιορισμού εθνικής επιβάρυνσης, θέματα προσωπικού ΜΟΔ και ΕΥΔ, τεχνική βοήθεια, δικαιώματα, υποχρεώσεις, διοικητική και επιχειρησιακή ικανότητα δικαιούχων, ΟΠΣ, e-pde, θέματα ΜΟΔ ΑΕ, κ.λπ.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι νέες διατάξεις για την επιτάχυνση των διαδικασιών (βλ. άρθρο 28), όπως:

• Οι αυστηροί κανόνες τήρησης των χρονικών δεσμεύσεων (π.χ. εάν ο δικαιούχος υπερβεί τον προβλεπόμενο στην απόφαση ένταξης  χρόνο  ανάληψης  της  πρώτης κύριας  νομικής  δέσμευσης κατά 50%, η Διαχειριστική Αρχή απευθύνει στο δικαιούχο προειδοποιητική επιστολή και με την παρέλευση άπρακτης προθεσμίας τριών (3) μηνών η απόφαση ένταξης ανακαλείται και η πράξη διαγράφεται).
• Ο έλεγχος της αρμόδιας Αρχής Διαχείρισης έπεται του ελέγχου της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.) και η Αρχή Διαχείρισης γνωμοδοτεί με βάση τη γνώμη της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. κατά τη διατύπωση της δικής της γνώμης.
• Για τις συμβάσεις που υπόκεινται στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν θα διενεργείται ο αντίστοιχος έλεγχος της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
• Με ευθύνη της ΜΟΔ ΑΕ θα δημιουργεί μητρώο εξειδικευμένων  στελεχών  από τον ιδιωτικό τομέα, τα οποία θα υποστηρίζουν για συγκεκριμένο χρόνο την επίβλεψη συγχρηματοδοτούμενων έργων. Δυστυχώς, δεν υπάρχει πρόβλεψη για ανάθεση αντίστοιχων συμβουλευτικών υπηρεσιών σε οργανωμένες εταιρείες (πραγματική και ουσιαστική εφαρμογή outsourcing).
• Παραμένει ως δυνατότητα (όχι ως υποχρέωση) η ενοποίηση των σταδίων ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής και της αξιολόγησης της τεχνικής προσφοράς και των σταδίων της αξιολόγησης της οικονομικής προσφοράς και του ελέγχου των δικαιολογητικών κατακύρωσης του προσωρινού αναδόχου.
• Η εκταμίευση των προκαταβολών μπορεί να γίνεται και χωρίς την κατάθεση εγγύησης προκαταβολής, μέσω ειδικών τραπεζικών λογαριασμών με τη μορφή «Ανοιχτών Καταπιστευτικών Λογαριασμών (Escrow Accoυnts)», οι οποίοι θα θεσπιστούν με Υ.Α.

Επίσης, ενδιαφέρουσες νέες ρυθμίσεις συνιστούν:

• Τα μέτρα περιορισμού επιβάρυνσης Εθνικών πόρων (βλ. άρθρο 33), τα οποία προβλέπουν ότι οι εντάξεις δεν μπορούν να υπερβούν το 120% ανά άξονα προτεραιότητας και το 110% της συνολικής δημόσιας δαπάνης του Ε.Π. (με πρόβλεψη, πάντως, τροποποίησης των ποσοστών αυτών μέσω ΥΑ).
• Η διοίκηση και διαχείριση του συνόλου του προσωπικού (βλ. άρθρο 37) που απασχολείται στις Ειδικές Υπηρεσίες από τον Υπουργό Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας.
• Η διατήρηση σε ισχύ του Π.Δ. 4/2002 για την εκτέλεση ενεργειών τεχνικής βοήθειας (υπενθυμίζεται ότι με το άρθρο 199, παρ. 1Γ του Ν. 4281/14 διατηρούνται σε ισχύ οι διατάξεις που αφορούν στην τεχνική βοήθεια συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων).

Στο Μέρος ΙΙ του νόμου ρυθμίζονται τα αντίστοιχα θέματα για το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ε.Π. Αλιείας και Θάλασσας 2014-2020 που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Το Μέρος ΙΙΙ του νόμου αφορά διατάξεις προσαρμογής της εθνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις  της Οδηγίας 2012/17/ΕΚ σχετικά με τη διασύνδεση των κεντρικών και εμπορικών μητρώων, καθώς και των μητρώων εταιρειών. Το ευρωπαϊκό «σύστημα διασύνδεσης μητρώων» είναι ένα ηλεκτρονικό σύστημα που αποτελείται από τα μητρώα των κρατών-μελών (για την Ελλάδα το ΓΕΜΗ), το οποίο καθιστά εφικτή:  α) την ηλεκτρονική επικοινωνία των εθνικών μητρώων σχετικά  με στοιχεία  που αφορούν κεφαλαιουχικές εταιρείες με έδρα σε κράτος – μέλος της Ε.Ε. και υποκαταστήματα αυτών εγκατεστημένα σε άλλο κράτος – μέλος από εκείνο στο οποίο βρίσκεται η έδρα της εταιρείας  και β) την απάντηση σε ερωτήματα μεμονωμένων χρηστών σχετικά με εταιρείες και υποκαταστήματα με έδρα στην Ε.Ε.

Περαιτέρω, ο νόμος περιλαμβάνει διάφορες λοιπές διατάξεις (θέματα λαϊκών αγορών και υπαίθριου εμπορίου, κ.ά.), καθώς και τροποποιήσεις της προσφάτως θεσπισθείσας (Ν. 4111/13) επιμελητηριακής νομοθεσίας, κυρίως για θέματα παροχής υπηρεσιών ΓΕΜΗ και αντίστοιχων πόρων.

Σημαντική ρύθμιση συνιστά η υποχρέωση εφαρμογής του Ν. 4281/14 για την ανάθεση και εκτέλεση συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών και έργων από τα Επιμελητήρια.