Δημοσιεύτηκε ο νέος νόμος για τις δημόσιες συμβάσεις

Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α160/8.8.2014 ο νέος νόμος 4281/2014 «Μέτρα στήριξης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, οργανωτικά θέματα Υπουργείου Οικονομικών και άλλες διατάξεις», ο οποίος μεταξύ πολλών άλλων περιλαμβάνει και τις νέες διατάξεις για την ανάθεση και εκτέλεση των δημοσίων συμβάσεων (άρθρα 14 έως 201 του νόμου).

Οι νέες διατάξεις για τις δημόσιες συμβάσεις, σε συνδυασμό με την πρόσφατη διάταξη κατάργησης των ορίων των μελετητικών και εργοληπτικών πτυχίων (βλ. άρθρο 59 Ν. 4278/2014/Α’ 157), επιφέρουν ολοκληρωτική αλλαγή του συστήματος παραγωγής δημοσίων έργων της χώρας μας, μετά από μια περίοδο 40 περίπου ετών.

Δυστυχώς, ο τρόπος με τον οποίο προωθήθηκαν τελικώς οι αλλαγές, υπό την πίεση των μνημονιακών υποχρεώσεων, προσδίδει στη χώρα μας τη μοναδικότητα της μη ύπαρξης ενός αυτοτελούς νομοθετήματος για έναν από τους βασικότερους τομείς του κράτους, όπως οι δημόσιες συμβάσεις, οι οποίες πλέον υπάγονται στις «άλλες διατάξεις» του Ν.4281/14, παρά το γεγονός ότι αντιστοιχούν στο 80% περίπου του νόμου.

Περαιτέρω, παρά τις έντονες παρεμβάσεις του συνόλου των συλλογικών φορέων, το νομοσχέδιο δεν εναρμονίζεται με τις νέες ισχύουσες Κοινοτικές Οδηγίες περί δημοσίων συμβάσεων, με αποτέλεσμα να έχει ουσιαστικώς ημερομηνία λήξης, καθόσον η χώρα μας υποχρεούται μέχρι τις 18 Απριλίου 2016 να έχει συμμορφωθεί με τις νέες αυτές Οδηγίες.

Σε κάθε περίπτωση, η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου, ακόμη και υπό αυτές τις συνθήκες των εξωγενών πιέσεων, μπορεί, αν μη τι άλλο, να κατευθυνθεί προς τον εξορθολογισμό, τον εκσυγχρονισμό των κανόνων λειτουργίας και την εξυγίανση της αγοράς των δημοσίων έργων και υπηρεσιών, προς την ενίσχυση και την προστασία της υγιούς επιχειρηματικότητας και του υγιούς ανταγωνισμού.

Ειδικώς για τον κλάδο των μελετητικών-συμβουλευτικών υπηρεσιών, ο οποίος έχει υπεισέλθει σε ιδιαιτέρως κρίσιμη κατάσταση ως προς τη βιωσιμότητά του και έχει πλέον αγγίξει τα όρια της πλήρους παρακμής και απαξίωσης, η αλλαγή αυτή -έστω και υπό μορφή «σοκ»- είναι απολύτως απαραίτητη για την αντιστροφή της σημερινής κατάστασης, την πολιτική, κοινωνική και οικονομική ανόρθωση και την ουσιαστική και υγιή ανάπτυξη του κλάδου.

Οι κύριοι κανόνες και διαδικασίες (μητρώα, διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης) που θα διέπουν το νέο καθεστώς των δημοσίων συμβάσεων, από τους οποίους θα εξαρτηθεί ουσιαστικώς το μέλλον του κλάδου παραγωγής δημοσίων έργων, θα καθοριστούν στα προβλεπόμενα Π.Δ., τα οποία πρέπει να έχουν θεσμοθετηθεί μέχρι την 1/5/2015.

Τα Π.Δ. αυτά για να επιτύχουν τους ανωτέρω στόχους και να επιφέρουν ουσιαστικές βελτιώσεις στο σύστημα ανάθεσης και εκτέλεσης των δημοσίων συμβάσεων, αλλά και να εισφέρουν στην πολυπόθητη ανάπτυξη, δεν πρέπει να αντιμετωπιστούν ως μία ακόμη «μνημονιακή» υποχρέωση της χώρας μας, αλλά να καταρτιστούν κατόπιν ενδελεχούς καταγραφής της υφιστάμενης κατάστασης, των προβλημάτων και των επιχειρηματικών εμποδίων σε κάθε τομέα, εκτενούς διαβούλευσης και γόνιμης συνεργασίας με όλους τους βασικούς εμπλεκόμενους κοινωνικούς εταίρους. Πρωτίστως, δε, πρέπει να καταρτιστούν με όραμα, σχέδιο και στόχους για το παρόν και το μέλλον του τομέα των δημοσίων έργων και των μελετητικών και κατασκευαστικών επιχειρήσεων της χώρας μας.

Όραμα, σχέδιο και στόχους που πρέπει, έστω και στην ύστατη στιγμή, να αποδείξει ότι διαθέτει η κυβέρνηση.

Τέλος, στη σύνταξη των εν λόγω Π.Δ. οφείλουν να συμμετάσχουν και να παρέμβουν όλοι οι συλλογικοί φορείς (ΤΕΕ, εργοληπτικές και μελετητικές οργανώσεις, σύλλογοι μηχανικών κ.λπ.), απαλλαγμένοι από συντεχνιακές μικροσκοπιμότητες και μικροπολιτικές αγκυλώσεις, με κοινό στόχο και επιδίωξη αφενός τη διασφάλιση των αρχών της διαφάνειας, του υγιούς ανταγωνισμού και της ποιότητας στις προμήθειες, στα έργα και στις υπηρεσίες, αφετέρου την ενίσχυση και την προστασία της ουσιαστικής και συστηματικής επιχειρηματικότητας με σκοπό την ανάπτυξη και τη δημιουργία Ελληνικών εταιρειών, με μέγεθος, οργάνωση και υποδομές, που θα προσδώσουν δυνατότητες ανταγωνισμού των αλλοδαπών συναφών εταιρειών και θα επιτρέπουν την συστηματική εξωστρεφή δραστηριοποίηση.